اوتیسم در کودکان – اختلال طیف اوتیسم (ASD) نوعی اختلال رشد است که باعث نقص در تعامل و برقراری روابط اجتماعی، مشکلات یادگیری و رفتارهای تکراری می‌شود. آشنایی با علائم اوتیسم می‌تواند تاثیر به سزایی در تشخیص زود هنگام این بیماری و درمان آن داشته باشد.

اختلال طیف اوتیسم را بيشتر مي‌توان يك اختلال نورولوژيكي دانست که خودش را در سال‌هاي اوليه رشد كودك نشان می دهد. این اختلال باعث مي‌شود كه مغز فرد مبتلا به اوتیسم نتواند در زمينه رفتارهاي اجتماعي و مهارت‌هاي ارتباطي به‌ درستي عمل كند. اوتیسم مانند رنگ چشم و رنگ پوست تا ابد با فرد همراه است و هیچ درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد ولی با کمک و پشتیبانی والدین و اطرافیان، کودکان مبتلا می‌توانند از کیفیت زندگی بسیار بهتری برخوردار باشند.

به دلیل این که اوتیسم بیشتر در جنس مذکر رخ می‌دهد ،غالبا به آن بعنوان یک بیماری مردانه نگاه می‌شود. در واقع، میزان ابتلای پسران به اوتیسم در مقایسه با دختران حدود ۴ برابر بیشتر است. با این حال، این بدان معنی نیست که اوتیسم اصلا در دختران اتفاق نمی‌افتد. در حقیقت، مراکز مدیریت و پیشگیری از بیماری‌ها برآورد می‌کنند که ۰.۶۶ درصد دختران، یا از هر ۱۵۲دختر حدود ۱ نفر به اوتیسم مبتلا است.

علت دقیق بیماری اوتیسم ناشناخته است. جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که این بیماری یک علت به خصوص و مشخصی ندارد.

برخی از عواملی که احتمال ابتلا به اوتیسم در کودکان را افزایش می‌دهند، عبارتند از:

• ابتلای یکی از اعضای درجه اول خانواده به اوتیسم
• جهش ژنتیکی
• سندرم X شکننده و سایر اختلالات ژنتیکی
• فرزند دار شدن افراد مسن
• کم وزن بودن نوزاد به هنگام تولد
• عدم تعادل متابولیک
• قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین و سموم محیطی
• سابقه ابتلا به عفونت‌های ویروسی
• مصرف داروهای والپروئیک اسید یا تالیدومید (تالومید) در دوران بارداری

هم ژنتیک و هم محیط زندگی می‌توانند در مبتلا شدن فرد به اوتیسم نقش داشته باشند.

معمولاً علائم اوتیسم در اوایل کودکی، بین ۱۲ تا ۲۴ ماهگی مشهود است. با این حال، گاهی ممکن است که علائم آن زودتر یا دیرتر از این زمان ظاهر شود. به طور کلی علائم اوتیسم به دو دسته تقسیم می‌شوند: اول، مشکلات مربوط به برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی و دوم، الگوهای رفتاری یا فعالیتی محدود و یا تکراری.

برخی علائم متداول اوتیسم که فرد ممکن است از خود نشان دهد به شرح زیر است:

• عدم تماس چشمی
• مهارتهای گفتاری و ارتباطی تاخیری
• وابستگی شدید به روتین های زندگی
• ناراحتی شدید از تغییرات نسبتا جزئی
• واکنش های غیر منتظره به صداها،بو ها،مناظر ولمس
• عدم درک احساسات و حالات عاطفی دیگران
• تمرکز وسواسی بر روی اشیاء و علایق
• رفتار های تکراری و کلیشه ای
• عدم واکنش به نام تا 12 ماهگی
• عدم اشاره به اشیا دور تا 14 ماهگی

– اوتیسم هیچ درمانی ندارد اما می‌توان به کمک یکسری روشهای درمانی و ملاحظات پزشکی باعث بهبود احساس یا کاهش علائم در فرد شد.

اکثر روش‌های درمانی اوتیسم شامل موارد زیر می‌باشد:

• رفتار درمانی:

به کمک رفتار درمانی می توان با ارائه راهکارهایی به منظور تغییر در محیط و برنامه زندگی کودکان اوتیسم تعاملات آن ها را بهبود بخشید.زیرا معمولا این کودکان در بیان نیازها و احساسات خود با مشکل مواجه هستند. درمانگر می تواند خواسته های پنهان شده پشت رفتارهای این کودکان را تشخیص دهد و به بهبود زندگی انها کمک کند.

• بازی درمانی:

می تواند باعث بهبود مهارت های اجتماعی و عاطفی،گسترش راه های بازی با اسباب بازی ها و ارتباط آن ها با افراد دیگر شود.

• کاردرمانی:

برای اجرای کاردرمانی،باید علائم و شدت اختلال را تشخیص داد. فعالیت شدید بیش از بیست دقیقه میتواند به کاهش رفتارهای تکراری، بیش فعالی و پرخاشگری کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند. علاوه بر این باعث افزایش سلامت عمومی بدنشان میشود. درمانگر برای بیمار اوتیسم تمریناتی را در نظر میگیرد به صورت همزمان میزان هماهنگی، قدرت، استقامت و آگاهی بدنش را افزایش دهد.

• فیزیوتراپی:

برخی کودکان دارای اوتیسم ممکن است به دلیل تاخیر در رشد،دچار مشکلات حرکتی خفیف تا شدید شوند.یک فیزیوتراپیست پس از ارزیابی کلی و شناسایی مشکلات حرکتی کودک،برنامه ای برای کمک به رفع یا بهبود این مشکلات ارائه می دهد.

• گفتار درمانی:

با ارزیابی و درمان اختلالات گفتار و زبان در کودکان اوتیسم می تواند به تعاملات اجتماعی بیمار کمک کند.

– ماساژ، استفاده از پتو و لباس‌های وزن‌دار و تکنیک‌های مراقبه نیز ممکن است باعث ایجاد حس آرامش بخش در فرد شود. با این حال، نتایج حاصل از رویکردهای درمانی اوتیسم در بین افراد متفاوت است.گاهی ممکن است که بکارگیری این روش‌ها در برخی از افراد به خوبی موثر باشد ولی در برخی دیگر اصلا کارگر واقع نشود. معمولا برای درمان این افراد نیاز است تیمی از روانشناسان، مشاوران، متخصصان توان بخشی، متخصصان گفتار درمان و روان پزشکان با یکدیگر همکاری داشته باشند.

– توجه به علائم هشدار دهنده اختلالات و بیماری ها به ویژه اوتیسم اهمیت فراوانی دارد زیرا در صورت تشخیص زود هنگام، می توان به موقع از خدمات درمانی و راهکار های مربوطه استفاده کرد که این کار می تواند تا حد زیادی علائم این اختلال را بهبود بخشد. علی رغم پیشرفت علم پزشکی، هیچ تست و روش آزمایشگاهی برای تشخیص قطعی اوتیسم معرفی نشده است و بررسی رفتار کودک و شرح حال آن توسط والدین به این کار کمک فراوانی می کند. بنابراین والدین چنان چه در روال طبیعی رشد کودک خود تاخیری مشاهده کردند یا علائمی مبنی بر وجود این اختلال حتما کودک را برای ارزیابی دقیق تر نزد پزشک متخصص ببرند.