گامانایڤ چیە؟
کاتی پێویست بۆ خوێندنەوە: ۳ئەو خانانەی کە پەرە بە زیادبوونێکی نائاسایی دەدەن و پێی دەوترێت تومۆری مێشک هەمیشە لە ڕێگەی نەشتەرگەری بۆری مێشکەوە لانادرێت، بۆ نمونە، لە تومۆری مێشکی خراپ کە خانە شێرپەنجەکان بڵاودەبنەوە لەو ناوچانەی کە لە دەرەوەی سنوورە کۆمەڵەکان بە هەڵگرتنی تومۆرەکەش لابەلای خانە تەندروستەکانی مێشک هەر ئەمێننەوە. یان لەو حاڵەتانەدا کە تومۆرە خراپەکان لە بەشەکانی تری جەستەوە بۆ مێشک ئازاد دەکرێن کە پێی دەوترێت میتاستازی مێشک، ناتوانرێت ئەم ژمارە زۆرەی ئەو تومۆرە خراپانە لە بەشە جیاوازەکانی مێشکدا بسڕدرێنەوە لەم جۆرە نەخۆشانەدا، گامانایڤ و چارەسەری تیشکی دوای نەشتەرگەری بەکار دەهێنرێت.
گامانایڤ و ڕادیۆتراپی واتە تیشکی ئێکس دەدرەوشێتەوە بۆ ناوچەی جەستە کە خانە شێرپەنجەکان وەک مێشک بڵاوبوونەتەوە. خانە خراپەکان کە بە خێرایی و لە دەرەوەی کۆنترۆل زیاد دەکەن هەستیارترن بۆ تیشکدانەوە لە خانە ئاساییەکان و بە وەرگرتنی تیشکەکان ڕێگری لە زیادبوون یان لەناوچوونیان دەکرێت.
گامانایڤ کردارێکی ڕادیۆپلاستیکی مێشکە (Radio surgery) کە تیایدا پزیشکەکان بەبێ پێویستی نەشتەرگەری چارەسەری بڕینەکانی مێشک دەکەن و دەرمانی نەخۆشەکە دەکەن. ئەم تەکنەلۆجیایە زۆر پێشکەوتووە ڕێگە بە چارەسەری تەنانەت قوڵترین بەشەکانی مێشک دەدات کە بە نەشتەرگەری ئاسایی ناتوانێت بچێتە ژورەوە. لە یەک جەلسەدا، سەدان تیشکی گاما کە لە سەرچاوەی کۆبالتەوە هەڵهاتوون، چڕ کراوەتەوە بۆ ناو تومۆرەکە.
ئەم تیشکدانە بەو شێوەیەیە کە شانەی مێشکی ئاسایی و زیندوو کەمترین تیشکی گونجاو وەردەگرن و زیانیان پێنەگات. گامانایڤ ئامێرێکە کە هەندەسەیەکی تایبەتی هەیە، لەگەڵ 201 کۆباڵت 60 چاوی تیشکدەر، هەریەکەیان ناڤیگەیتەرێکی جیایان هەیە و بە جۆرێک دیزاین کراوە کە تیشکی دەرهێنراو لە کانیەکانەوە لە خاڵێکدا چڕکراوەتەوە. بەدانانی خاڵی چارەسەر لەناوەندی هێلماتی ئامێری چارەسەردا گەورەترین کاریگەری بەسەر ناوچەی خوازراودا جێبەجێ دەکرێت و کەمترین ڕێژەی تیشکدانەوە دەگاتە شانەی تەندروست.
سوودەکانی چارەسەری گامانایڤ:
• ئەمە شێوازێکی کاریگەرە بۆ چارەسەری برینە چارەسەرنەکراوەکان لەلایەن نەشتەرگەرییە ئاساییەکانەوە.
• پێویست ناکات قژی سەر بتاشیت یان سەری بکەیتەوە.
• لەم شێوازەدا پێویست بە بێهۆشی ناکات و نەخۆشەکە لە ئاڵۆزییەکانی بێهۆشی بەرگری دەکات.
• ئاڵۆزییەکان دوای نەشتەرگەرییە ڕۆتینییەکان وەک هەوکردن، پێوەندبوون و هتد بوونی نیە.
• چارەسەر لە ماوەی چەند کاتژمێرێکدا ئەنجام دەدرێت و نەخۆشەکە هەمان ڕۆژ دەگەڕێتەوە ماڵەوە .
• پێویست بە چاکبوونەوە دوای نەخۆشی و ئیسراحەت ناکات.
• وردتر، سەلامەتی و بەدەستهێنانی ئەنجامی باشتر لە سوودەکانی ئەم چارەسەرە بە بەراورد لەگەڵ نەشتەرگەرییە ئاساییەکان.
• مەسروفات و خەرجی زۆر کەمترە لە نەشتەرگەرییە ئاساییەکان.
شێوازی چارەسەری گامانیڤ
سەرەتا بارودۆخ و بارودۆخی نەخۆشەکە لەلایەن تیمێکی پسپۆڕی کارا کەپێکدێت لەنەرۆسۆرجیۆن و دەمارناس و پزیشکی دەمار و پسپۆڕی ڕادیۆتراپی (ئۆنکۆلۆجیست) و فیزیاناسی پزیشکی تاقیدەکرێتەوە و ئەگەر ئەم چارەسەرە بۆ نەخۆش جێگیر بوو ئەوا سەرەی نەشتەرگەری بۆ دادەنرێت. ماوەی ئاسایی چارەسەر لە نێوان 3 بۆ 5 کاتژمێردا پێشبینی دەکرێت و هەموو پرۆسەی چارەسەرەکە لە ڕۆژێکدا ئەنجام دەدرێت. بۆ ئەوەی تیشکەکانی گاما بەرەو تومورەکە ئاڕاستە بکرێت، چوارچێوەیەکی تایبەت بە سەری نەخۆشەکە بەستراوە و پاشان وێنەکێشان بە پشکنینی MRI یان CT و لە هەندێک حاڵەتدا ئەنژیۆگرافی ئەنجام دەدرێت بۆ دیاریکردنی شوێنی وردی تومور یان زەردانی مێشک.
پاشان وێنەکان دەگوازرێنەوە بۆ کۆمپیوتەری تایبەت و لەلایەن تیمی پزیشکانەوە لەبارەی تومۆرەکەوە دەستنیشان دەکرێن و دواتر دیزاینی چارەسەرەکە ئەنجام دەدرێت و نەخۆشەکە بەڕادیۆسۆرجێری بەشێوازی گامانایڤ چارەسەر دەکرێت دوای چارەسەر، چوارچێوەی سەری نەخۆشەکە بۆ ماوەیەکی کەم دەکرێتەوە و چاودێری دەکرێت . پاشان نەخۆشەکە بە پێشنیارە پێویستەکان دێتە دەرەوە . بە گوێرەی قەبارەی برینەکە، نەشتەرگەریەکە بە شێوەیەکی ئاسایی لە نێوان ٣٠ خولەک تا ٣ کاتژمێردا دەخایەنێت. زۆربەی نەخۆشەکان لە هەمان ڕۆژدا دەگەڕێنەوە ماڵەوە و دەتوانن لە ڕۆژی دواتری نەشتەرگەرییەوە دەست بە چالاکی ڕۆژانەیان بکەنەوە.
کاریگەرییە لاوەکیەکانی گامانایڤ
ئەگەری کاریگەرییە لاوەکیەکان لەم چارەسەرەدا بەبەراورد لەگەڵ نەشتەرگەری کراوە، ڕادیۆتراپی دەرەکی و شێوازی چارەسەری هاوشێوە کەم و لەوانەیە کەمترین بێت.
• ماندووی: لەوانەیە لە چەند هەفتەی یەکەمدا لە دوای رادیۆی گامانایڤ هیلاک بێت.
• ئاوسانی: ئاوسانی مێشک لە ناوچەی چارەسەرکراو یان لە نزیکی ناوچەکە دەبێتە هۆی نیشانەکانی وەک سەرئێشە، دڵ پڕی و ڕشانەوە. دکتۆرەکەت لەوانەیە دەرمانی دژە هەوکردنی (کۆرتیکۆسترۆید) بۆ نەهێشتنی ئەم کێشانە یان چارەسەری نیشانەکان بکات.
• کێشەی پێستی سەر و قژ: پێستی سەر لەوانەیە سوور و هەستیار بێت لەو شوێنەی کە ئامێرەکە لکێنراوە بە سەرەوە لەکاتی چارەسەردا. لەوانەیە هەندێک کەس بە شێوەیەکی کاتی هەندێک لە قژەکانیان لە دەست بدەن.
خەڵک لەوانەیە بە دەگمەن تووشی کاریگەرییە درێژ خایەنەکان بن، وەک کێشەی مێشکی تر یان دەماری، چەند مانگێک دوای رادیۆی گامانایڤ.
گامانایڤ بەکاردێت لە چارەسەری بڕینەکانی ڤاسکولار لە مێشک، تومۆرەکانی مێشک و نەخۆشیەکانی کارکردنی مێشک بەکارهاتووە چارەسەری گامانایڤ تەنها لە چەند کاتژمێرێکدا کۆتایی دێت، بۆ دابینکردنی ئەو نەخۆشانەی کە چیتر پێویستیان بە نەشتەرگەری نییە. زۆربەی نەخۆشەکان توانای گەڕانەوە بۆ ژیانی ڕۆژانەیان دەست دەکەوێت یەکسەر دوای چارەسەر.
ڕای بەکارهێنەر
Number of pending reviews7