به سرطانی که در ریه شروع شود، سرطان ریه می‌گویند. ریه، دو عضو اسفنجی در قفسه‌ی سینه است که هنگام دم اکسیژن دریافت و هنگام بازدم دی اکسید کربن آزاد می‌کند. اصلی‌ترین علت مرگ در اثر سرطان در بین زنان و مردان به دلیل سرطان ریه اتفاق می‌افتد. این بیماری سالانه بیش از سرطان‌های کلون، پروستات، تخمدان و سینه باعث از دست رفتن جان انسان‌ها می‌شود. افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند اما این بیماری در افرادی که هرگز سیگار نکشیده‌اند هم رخ می‌دهد. خطر ابتلا به سرطان ریه به مرور زمان و تعداد سیگارهایی که کشیده‌اید بیشتر می‌شود. با ترک سیگار، حتی بعد از چند سال سابقه‌ی سیگاری بودن، احتمال ابتلا به این بیماری کاهش می‌یابد.

علائم سرطان ریه

از جمله اثرات زودهنگام سرطان ریه می‌توان به خش‌دار شدن سینه و کم آوردن نفس اشاره کرد که خبر از آسیب بخشی از ریه می‌دهد. با گسترش بیماری، ممکن است این علائم تشدید شود یا غیرعادی جلوه کند. بیماری ریه، مانند سایر تومورهای بدخیم، باعث تغییرات بنیادی مانند کم اشتهایی یا خستگی می‌شود.

علائم کلی

• خش دار شدن سینه بیشتر از یک ماه
• خون بالا آوردن
• خس خس
• درد قفسه ی سینه
• احساس درد هنگام سرفه یا نفس کشیدن
• کم آوردن نفس
• خشن بودن صدای نفس
• عود بیماری‌های ریه مانند ذات الریه و برونشیت؛ زیرا سلول‌های سرطان‌زا مانع راه‌های هوازی می‌شوند
• اتلکتازی که به معنی نارسایی ریه‌ها است و پس از رشد تومورهای بدخیم و پس‌روی راه‌های هوازی اتفاق می‌افتد.

علائم زودهنگام و هشداردهنده ی سرطان ریه

بیشتر تومورهای سرطان ریه تا زمانی که عفونت به حد خاصی نرسد، مشخص نمی‌شوند زیرا عصب‌های ریه محدود است. هنگامی که علائم تومور بدخیم در مراحل اولیه مشخص می‌شود، از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما در مجموع موارد زیر را شامل می‌شود:

• بروز سرفه‌های تازه که سمج و شدید است یا بروز تغییر در سرفه‌های مزمن
• سرفه به همراه خون بالا آوردن
• درد در قفسه ی سینه، کمر یا شانه‌ها که هنگام سرفه کردن، خندیدن یا نفس عمیق شدیدتر می‌شود
• کم آوردن ناگهانی نفس که طی هر فعالیت روزمره اتفاق می‌افتد
• کاهش غیرقابل توضیح وزن
• احساس خستگی یا ضعف
• کاهش اشتها
• عفونت‌های ریه مانند ذات الریه یا برونشیت که خوب نمی‌شود
• گرفتگی صدا یا خس خس.

از جمله علائمی که کم‌تر شایع است، عبارتند از:

• ورم صورت یا گردن
• مشکل در قورت دادن یا احساس درد هنگام بلعیدن غذا
• تغییر در ظاهر انگشتان که چماقی شدن انگشت نام دارد.

علائم پیشرفته‌ی سرطان ریه

با شیوع سرطان به سایر قسمت‌های بدن، این بیماری به مراحل پیشرفته‌تری می‌رسد. ممکن است سرطان ریه استخوان‌ها و کبد یا در شرایط وخیم مغز را تحت‌تاثیر قرار دهد. با آلوده شدن سایر قسمت‌های بدن، علائم جدیدی ظاهر می‌شود؛ از جمله:

• درد استخوان
• ورم صورت، دست یا گردن
• سردرد، سرگیجه یا ضعف و بی حس شدن اعضا
• یرقان
• برآمدگی روی گردن یا ناحیه ی ترقوه

علائم متاستاز سرطان ریه

این علائم، مانند اندازه و ناحیه، به قسمتی از بدن که بیماری به آن شیوع پیدا می‌کند، بستگی دارد. باز هم ممکن است بیماری جدید علامتی نداشته باشد اما تقریبا 30 تا 40 درصد از افراد مبتلا به سرطان ریه علائم متاستاز را تجربه می‌کنند.

• اگر سرطان به استخوان‌ها سرایت کند، اغلب در قسمت مهره یا دنده‌ها احساس درد می‌کنید. علائم دیگر شامل شکستگی، یبوست یا کاهش هشیاری به دلیل بالا رفتن میزان کلسیم است.
• اگر سرطان به کبد پیشروی کند، علامت‌هایی نظیر حالت تهوع، خستگی مفرط، افزایش فشار معده، آماس پا و دستان به دلیل تجمع مایعات و زرد شدن پوست یا خارش آن را تجربه می‌کنید.
• اگر سرطان به مغز یا ستون فقرات برسد، علائمی که فرد بیمار تجربه می‌کند شامل سردرد، دوبینی یا تاردیدن، اختلال در گفتار یا صرع می‌باشد.

علائم سرطان ریه در زنان

علائم اصلی سرطان ریه در افراد یکسان است و موارد زیر را در بر می‌گیرد:

• سرفه‌ی شدید
• درد قفسه‌ی سینه که دائما بدتر می‌شود
• خون بالا آوردن
• کم آوردن نفس
• خس خس
• خشکی صدا
• مشکل در بلعیدن
• کم شدن اشتها
• کاهش وزن
• ضعف
• بیماری‌های متناوب ریه مانند ذات‌الریه و برونشیت

برخی از افراد مبتلا به سرطان ریه از روش‌های درمان که به منظور رفع درد، استرس و فشار انجام می‌شود، استفاده می‌کنند. مانند:

• سوزن درمانی
• هیپنوتیزم
• ماساژ
• یوگا

علل بروز

اصلی‌ترین دلیل ابتلا به سرطان، سیگار است که هم فردی که سیگار می‌کشد و هم کسی را که در کنار او دود را استنشاق می‌کند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. به محض وارد کردن دود سیگار به ریه، دود شروع به آسیب زدن به بافت ریه می‌کند. ریه می‌تواند این آسیب را جبران کند اما مصرف مداوم سیگار، عمل ترمیم را برای ریه دشوار می‌سازد. سلول‌ها به محض آسیب دیدن عملکرد غیرعادی پیدا می‌کنند و احتمال بروز سرطان ریه بالا می‌رود. سرطان سلول کوچک ریه همیشه در اثر مصرف بالای سیگار رخ می‌دهد. با ترک سیگار، به مرور زمان خطر ابتلا به این بیماری کاهش می‌یابد.

به گفته‌ی انجمن ریه‌ی آمریکا، دومین دلیل بروز سرطان ریه گاز طبیعی رادون است. رادون از طریق منفذهای کوچک وارد ساختمان می‌شود.خطر ابتلا به این بیماری در افراد سیگاری که در معرض رادون هم قرار دارند، بیشتر است. استنشاق سایر مواد خطرناک، به خصوص به مدت طولانی، هم باعث بروز این بیماری می‌شود. یک نوع از سرطان ریه به نام مزوتلیوما، در اغلب موارد به دلیل قرار گرفتن در معرض پنبه ی نسوز اتفاق می افتد.

سایر موادی که باعث بروز این بیماری می‌شوند عبارت است از:

• آرسنیک
• کادمیم
• کروم
• نیکل
• برخی از محصولات نفتی
• اورانیوم

جهش‌های ارثی ژنتیک، احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهد به ویژه اگر فرد سیگار هم بکشد یا در معرض سایر مواد سرطان‌زا قرار گیرد. گاهی، دلیل مشخصی برای بروز آن وجود ندارد.

عوامل پرخطر

عوامل زیادی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را بالا ببرد. برخی از آن‌ها را می‌توان کنترل کرد مانند ترک کردن سیگار. و برخی عوامل دیگر مانند سابقه‌ی خانوادگی قابل کنترل نیست.

از جمله عوامل پرخطر که در بروز سرطان ریه موثر است:

• مصرف سیگار بسته به تعداد سیگارهایی که در روز می‌کشید و تعداد سال‌هایی که سیگار کشیده اید، خطر بروز سرطان ریه بالا می‌رود. ترک سیگار در هر سنی باعث کاهش چشمگیر احتمال ابتلا به سرطان ریه می‌شود.
• قرار گرفتن در معرض دود سیگار حتی اگر سیگاری نباشید، قرار گرفتن در معرض دود آن خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهد.
• قرار گرفتن در معرض گاز رادون در اثر تجزیه‌ی طبیعی اورانیوم در خاک، سنگ و یا آب، رادون تولید و در نهایت وارد بخشی از هوای تنفسی ما می‌شود. ممکن است مقادیر زیاد رادون در ساختمان از جمله خانه، انباشته شود.
• قرار گرفتن در معرض پنبه ی نسوز و سایر مواد سرطان زا: قرار گرفتن در معرض پنبه‌ی نسوز و سایر مواد سرطان زا- مانند آرسنیک،کروم و نیکل- در محیط کار، خطر ابتلا به سرطان ریه را بالا می‌برد. به خصوص اگر سیگاری باشید این احتمال بیشتر است.
• سابقه ی خانوادگی: افرادی که والدین، خواهر و برادر یا فرزندشان سابقه‌ی ابتلا به سرطان ریه را داشته اند، بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارند.

عوارض سرطان ریه

عوارض احتمالی این بیماری شامل موارد زیر است:

• کم آوردن نفس
• خون بالا آوردن
• درد. سرطان پیشرفته‌ی ریه که به جداره‌ی ریه یا قسمت دیگری از بدن مانند استخوان سرایت می‌کند، باعث بروز درد می‌شود. اگر احساس درد دارید، با پزشک صحبت کنید زیرا روش‌های مختلفی برای کنترل درد وجود دارد.
• تجمع مایعات در سینه (پلورال افوژن)
• شیوع سرطان به سایر قسمت های بدن (متاستاز)

سرایت سرطان باعث احساس درد، حالت تهوع، سردرد یا سایر علامت‌هایی می‌شود که به عضو آلوده شده بستگی دارد. معمولا سرطان ریه که از ریه فراتر می‌رود، قابل درمان نیست. برخی روش های درمان برای کاهش علائم و کمک به زندگی طولانی تر فرد بیمار وجود دارد.

پیشگیری

روش مطمئنی برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد اما با انجام موارد زیر، خطر ابتلا کاهش می‌یابد:

• سیگار نکشید. اگر تا به حال سیگار نکشیده اید، هرگز شروع به این کار نکنید.
• سیگار را ترک کنید. همین حالا سیگار را ترک کنید. حتی اگر چندین سال سیگار کشیده باشید، ترک سیگار خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش می دهد. درمورد روش های ترک با پزشک صحبت کنید. از جمله ی گزینه های ممکن می توان محصولات جایگزین نیکوتین،دارو و گروه های حمایتی را نام برد.
• از قرار گرفتن در معرض دود سیگار بپرهیزید
• بررسی کنید که خانه آلوده به گاز رادون نباشد. میزان گاز رادون در خانه را بررسی کنید، به خصوص اگر در ناحیه ای زندگی می‌کنید که این مشکل در آن وجود دارد.
• در محل کار از قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا بپرهیزید. از خود دربرابر مواد شیمیایی سمی در محل کار مواظبت کنید. از اقدامات محتاطانه ی همکاران خود پیروی کنید. برای مثال، اگر به شما ماسک صورت داده شده، همیشه آن را به صورت بزنید.
• از رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات استفاده کنید
• بیشتر روزهای هفته ورزش کنید

 

چکیده

سرطان ریه در آمریکا اصلی‌ترین علت مرگ و میر در اثر سرطان را درمیان مردان و زنان به خود اختصاص داده است. این بیماری سالانه بیشتر از سرطان‌های کلون، پروستات، تخمک و پستان جان انسان ها را می‌گیرد. دو نمونه‌ی اصلی سرطان ریه، سرطان غیرکوچک سلول ریه و سرطان کوچک سلول ریه است. از جمله دلایل بروز این بیماری می‌توان مصرف سیگار، قرار گرفتن در معرض دود سیگار، قرار گرفتن در معرض برخی مواد سمی خاص و سابقه‌ی خانوادگی را نام برد.