جراحی فتق هیاتال

پیش از آن‌که درباره جراحی فتق هیاتال و چگونگی آن بخوانید، باید فتق هیاتال را بیشتر بشناسید.

زمانی که قسمتی از معده به سمت بالا و به داخل قفسه سینه جابه‌جا ‌شود، شما به فتق هیاتال یا هرنی هیاتال مبتلا شده‌اید. به صورت طبیعی محل قرارگیری معده زیر پرده دیافراگم است. دیافراگم لایه‌ای عضلانی است که اعضای شکم را اعضای قفسه سینه جدا می‌کند. مری که غذا را از دهان به معده منتقل می‌کند، از سوراخی در دیافراگم عبور می‌کند تا به معده متصل شود.

در مبتلایان به هرنی هیاتال، معده از طریق این سوراخ به سمت بالا لیز می‌خورد.

انواع فتق هیاتال

• فتق لغزشی یا اسلایدینگ: وقتی بخش فوقانی معده و انتهای مری از سوراخ دیافراگم به بالا فشار داده شوند، فتق لغزشی رخ می‌دهد. نزدیک به 95 درصد فتق‌های هیاتال از نوع لغزشی هستند. این فتق معمولا علامتی ایجاد نمی‌کند. اگر فتق بزرگ باشد، به علت تحت فشار بودن معده، اسید آن به سمت مری پس می‌زند. رفلاکس اسید می‌تواند موجب سوزش سینه، سوزش گلو، درد شکم یا قفسه سینه، بلع دشوار، صدای خشن و یا سرفه بی‌دلیل شود. عوارض جدی فتق لغزشی بسیار نادر هستند.

• فتق کنار مروی یا پارا ازوفاژیال: وقتی بخش فوقانی معده به بالای دیافراگم فشار داده می‌شود، فتق پارا ازوفاژیال نام می‌گیرد. در این فتق جایگاه مری تغییری نمی‌کند، تنها معده از کنار مری به بالای دیافراگم پس زده می‌شود. این نوع فتق شیوع بسیار کمی دارد و معمولا به دنبال عوارض جراحی معده و مری رخ می‌دهد. بیشتر مبتلایان به فتق پارا ازوفاژیال بی‌علامت هستند. در صورت علامت‌دار شدن، درد بالای شکم، احساس پری بعد از غذا و تهوع ایجاد می‌شود. عوارض جدی این فتق ممکن است خطر جانی داشته باشند. پیچش معده، زخم معده و خونریزی، مشکلات تنفسی ناشی از تحت فشار بودن ریه از جمله عوارض مرتبط با این فتق است.

تا زمانی که فتق هیاتال دچار عوارض جدی نشود، برای شما درمان دارویی و تغییر سبک زندگی در نظر گرفته می‌شود.

به منظور رفع علائم و شکایت‌های شما، دارو تجویز می‌شود. در صورتی که اثربخشی داروها کافی نباشد یا عوارض ناشی از فتق رخ دهد، جراحی توصیه می‌شود. برای درمان فتق می‌توان از جراحی باز یا لاپاروسکوپیک استفاده کرد.

چندین تکنیک جراحی وجود دارد که پزشک با توجه به شرایط شما، بهترین حالت را انتخاب می‌کند.

شایع‌ترین روش جراحی فتق هیاتال، فوندوپلیکاسیون نیسن (Nissens’s Fundoplication) است که پایین‌تر توضیح خواهیم داد.

طول مدت درمان

این جراحی معمولا 2-1 ساعت طول می‌کشد.

پاراکلینیک مرتبط

قبل از جراحی فتق هیاتال از دستگاه گوارش شما تصویربرداری انجام می‌شود.

ممکن است عکس ساده شکم، سی تی اسکن، عکس رنگی مری (باریوم سوالو) و آندوسکوپی به منظور تعیین نوع فتق و شدت آن انجام شود. آزمایشات خون و ادرار روتین قبل از جراحی هم درخواست می‌شود.

اقدامات قبل از عمل، فرآیند عمل، اقدامات پس از عمل

اقدامات قبل از جراحی فتق هیاتال

تصمیم نهایی درباره ضرورت جراحی توسط پزشک گرفته می‌شود. در این زمینه به او اعتماد کنید.

لیستی از داروها، مواد مکمل و گیاهی که مصرف می‌کنید، به پزشک تحویل دهید. اگر سابقه بیماری یا حساسیت به دارو یه خصوص مواد بیهوشی دارید، به پزشک اطلاع دهید. درباره قطع داروهای رقیق‌کننده خون و آسپرین با پزشک خود مشورت کنید. از نیمه‌شب قبل از عمل ناشتا باشید.

فرآیند جراحی فتق هیاتال

برای جراحی فتق هیاتال به بیهوشی عمومی نیاز دارید.

در صورتی که جراحی به صورت باز انجام شود، برش بزرگی روی شکم شما ایجاد می‌شود. اگر جراحی کم‌تهاجمی و لاپاروسکوپیک باشد، 6-5 برش کوچک روی شکم ایجاد می‌شود. سپس لوله دوربین و سایر ابزارهای لاپاروسکوپی وارد حفره شکم می‌شوند. هدف جراح جابه‌جایی معده و مری به محل اصلی و تنگ کردن سوراخ دیافراگم است تا مجدد فتق رخ ندهد. برای این منظور، قسمت فوقانی معده را به دور انتهای مری می‌پیچانند.

با این کار یک اسفنکتر قوی ایجاد می‌شود که اجازه بازگشت محتویات معده را نمی‌دهد.

اقدامات بعد از جراحی فتق هیاتال

ممکن است تا 1 هفته در محل جراحی، درد احساس کنید.

می‌توانید از مسکن‌های تجویزشده توسط پزشک استفاده کنید. پس از جراحی، رژیم مایعات صاف را شروع کنید. از روز بعد غذاهای جامد نرم مثل پوره سیب زمینی و سوپ استفاده کنید.

تا پنج روز بعد از عمل با چسب ضد آب محل زخم دوش بگیرید. از مصرف غذاهای نفخ‌دار دوری کنید.

حداقل برای 10 روز رانندگی نکنید. تا یک ماه از بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید.

نکات مهم درباره عمل جراحی فتق هیاتال

چه زمانی باید اقدام به جراحی فتق هیاتال کرد؟

• در صورتی که علائم فتق شدید باشد و کیفیت زندگی شما را پایین بیاورد.
• اگر علائم به داروها پاسخ ندهند.
• اگر خطر گیر افتادن فتق وجود داشته باشد. در این حالت خونرسانی کافی به معده انجام نمی‌شود و بافت از بین می‌رود. این عارضه خطر مرگ را به همراه دارد.
• اگر خونریزی، زخم معده و تنگی مری رخ دهد.

مدت زمان بستری

با توجه نوع جراحی باز یا لاپاروسکوپیک، مدت بستری متفاوت خواهد بود.

معمولا بیمار برای 2-1 روز در بخش بستری می‌شود.