در حالت طبیعی، سیستم ایمنی انسان وظیفه دارد تا از بدن در برابر مهاجمین خارجی، مثل ویروس‌ها، محافظت کند. یعنی با ورود هر گونه نیروی خارجی سلول‌های دفاعی آماده می‌شوند تا با آن مبارزه کنند اما هنگامی که فردی به بیماری خود ایمنی مبتلا می‌شود یعنی سیستم ایمنی بدن او قدرت شناسایی سلول‌های خودی از عوامل بیگانه را از دست داده و در نتیجه، به اشتباه به سلول‌های سالم و طبیعی بافت‌ها و ارگان‌های خود بدن حمله می‌کند.
علائم بیماری های خودایمنی بسته به شرایط خاص و قسمتی از بدن که تحت تأثیر قرار گرفته است می تواند بسیار متفاوت باشد. با این حال، برخی از علائم و نشانه های رایج عبارتند از:
• خستگی: خستگی مفرط که با استراحت بهبود نمی یابد.
• درد یا تورم مفاصل: مفاصل یا عضلات دردناک و متورم که ممکن است در لمس حساس باشند.
• بثورات پوستی: لکه های قرمز، پوسته پوسته یا برجستگی های برجسته روی پوست.
• مشکلات گوارشی: درد معده، اسهال، حالت تهوع، استفراغ و نفخ.
• تب: درجه حرارت بالا بدن بدون علت ظاهری.
• ریزش مو: نازک شدن یا ریزش مو از پوست سر یا سایر قسمت های بدن.
• حساسیت به سرما: احساس سرما حتی در دماهای گرم.
• سندرم رینود: سفید یا آبی شدن انگشتان دست و پا در پاسخ به سرما یا استرس.
• علائم عصبی: سوزن سوزن شدن، بی حسی، ضعف یا هماهنگی ضعیف.
• تغییرات خلقی: افسردگی، اضطراب یا تحریک پذیری.
تشخیص بیماری های خودایمنی می تواند چالش برانگیز باشد، زیرا بسیاری از علائم با سایر شرایط پزشکی همپوشانی دارند. پزشکان ممکن است آزمایش خون، مطالعات تصویربرداری و بیوپسی را برای کمک به شناسایی علت اصلی علائم تجویز کنند.
این بیماری گونه‌های مختلفی را دربر‌می‌گیرد که تعداد آن‌ها رو به افزایش است و شاید بتوان آن‌ها را حدود 80 گونه در نظر گرفت.تعدادی از شایع ترین اختلالات عبارتند از:
1-ام اس: نوعی اختلال است که در آن به غلاف‌ محافظ سلول عصبی (میلین) آسیب می‌رسد. در حقیقت، این غلاف باید به عنوان پوشش‌دهنده عمل کند و سلول را از آسیب دور نگه دارد، اما بیماری ام اس عملکرد آن را دچار مشکل کرده و در نتیجه باعث اختلال در پیام‌رسانی بین بدن و مغز می‌شود.
2-سلیاک: این بیماری خود ایمنی، در هنگام خوردن گلوتن ظاهر می‌شود. با ورود گلوتن به روده، حس التهاب و سوزش به وجود می‌آید.
3-دیابت نوع 1: در این اختلال، بدن فرد بیمار به سلول‌های سازنده‌ هورمون انسولین حمله کرده و در نتیجه در کنترل قند خون مشکل ایجاد می‌شود
4-روماتیسم مفصلی: در این بیماری سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله کرده و دردهای شدیدی را ایجاد می‌کند.
5-التهاب روده: التهاب روده را نمی‌توان فقط یک نوع بیماری در نظر گرفت، چرا که مدل‌های متفاوتی دارد که هر کدام به قسمت‌های مختلفی از دستگاه گوارش آسیب می‌زند
6-التهاب عروق: نوع دیگری از التهاب وجود دارد که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به رگ‌های خونی حمله می‌کند. در نتیجه، رگ‌ها مسدود شده و فشار خون کمتر می‌شود.
7-کم خونی مزمن: کم خونی یکی انواع بیماری‌های خود ایمنی است که به خاطر کمبود نوعی از پروتئین به وجود می‌آید.
8-بیماری آدیسون: از شایع‌ترین اختلالات خود ایمنی، بیماری آدیسون است که غدد کلیوی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این غدد باید هورمون‌های آلدوسترون و کورتیزول را تولید کنند تا نسبت کربوهیدرات و قند به درستی تنظیم شود.
9-سندرم شوگرن: جزء مهم‌ترین بیماری‌های خود ایمنی به حساب می‌آید. فرد مبتلا معمولا دچار خشکی چشم، خشکی دهان و درد مفاصل می‌شود. چون این بیماری نه تنها مفاصل را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه به غده‌هایی که چشم و دهان را مرطوب نگه می‌دارند هم آسیب می‌رساند.
10-گریوز: این بیماری غده تیروئید را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث تولید بیش از اندازه هورمون‌های آن می‌شود.
درمان بیماری‌های خودایمنی معمولاً شامل مدیریت علائم و کند کردن یا توقف پیشرفت بیماری است. این می تواند شامل ترکیبی از داروها، تغییر شیوه زندگی و درمان های جایگزین باشد. برخی از درمان های رایج عبارتند از:
داروها: داروهای سرکوب کننده ایمنی، داروهای ضد التهابی و کورتیکواستروئیدها معمولاً برای مدیریت علائم بیماری های خود ایمنی استفاده می شوند.
رژیم غذایی و ورزش: خوردن یک رژیم غذایی سالم و فعال ماندن می تواند به کاهش التهاب و بهبود سلامت کلی کمک کند.
کاهش استرس: استرس می‌تواند بیماری‌های خودایمنی را تشدید کند، بنابراین تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی مانند یوگا یا مدیتیشن می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند.
درمان های جایگزین: طب سوزنی، ماساژ درمانی و مکمل های گیاهی نیز ممکن است در مدیریت علائم مفید باشند.
در نتیجه، بیماری های خودایمنی شرایط پیچیده ای هستند که نیاز به مدیریت و درمان دقیق دارند. اگر هر یک از علائم ذکر شده در بالا را تجربه می کنید، ضروری است که به سرعت به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. با مراقبت و درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی می توانند زندگی شاد و رضایت بخشی داشته باشند.