سرطان ریه یکی از شایع ترین و مخرب ترین انواع سرطان در سراسر جهان است. این سرطان در اکثر موارد از لوله‌های هوایی موجود در ریه‌ها موسوم به برونش‌ها یا از کیسه‌های هوایی موجود در ریه‌ها به نام آلوئول‌ها (Alveoli) نشئت می‌گیرد. سرطان ریه در ابتدا در خود ریه‌ها شروع شده و سپس به مناطق مجاور مانند غدد لنفاوی گسترش می یابد. بدون شک کشیدن سیگار عامل بیشتر موارد سرطان ریه است. دود سیگار مملو از مواد سرطان‌زا (Carcinogens) است و تماس دود سیگار با سلول‌های پوشانندۀ راه‌ها و کیسه‌های هوایی به‌طور مزمن در طول سال‌ها باعث ایجاد این سرطان می‌شود.

علائم

متأسفانه علائم سرطان ریه در مراحل اولیه بی‌سروصدا است و شخص مبتلا به‌دلیل اینکه علامت خاصی ندارد معمولاً به پزشک مراجعه نمی‌کند. علائم معمولاً پس از پیشرفت بیماری بروز می‌کنند.این علائم عبارتند از:

سرفه مداوم: سرفه مداوم یا بدتر شده که برای چند هفته طول می کشد.

تنگی نفس: مشکل در تنفس یا تنگی نفس، حتی با حداقل تلاش.

درد قفسه سینه: درد قفسه سینه بدون دلیل که ممکن است با تنفس عمیق، سرفه یا خنده بدتر شود.

خستگی: خستگی و ضعف بی دلیل.

کاهش وزن غیر عمدی: کاهش وزن قابل توجه و غیر قابل توضیح.

تغییرات در صدا: گرفتگی صدا یا تغییر محسوس در صدا.

عفونت های تنفسی: عفونت های تنفسی مکرر مانند برونشیت یا ذات الریه.

سرفه خون: سرفه خون یا بلغم خونی.

انواع سرطان ریه:

سرطان ریه سلول غیر کوچک (NSCLC): شایع ترین نوع سرطان ریه است که حدود 80 تا 85 درصد موارد را شامل می شود. کارسینوم سلول‌های غیر کوچک ریه تهاجمی نیست، به بافت‌های اطراف دست اندازی نمی‌کند و نیاز به درمان فوری ندارد و  شامل زیرگروه هایی مانند آدنوکارسینوم، کارسینوم سلول سنگفرشی و کارسینوم سلول بزرگ است.

سرطان ریه سلولی کوچک (SCLC):این نوع از سرطان ریه کمتر شایع است ولی بسار نهاجمی است و به سرعت رشد می کند و گسترش می یابد.

تشخیص سرطان ریه

درصورت شک به سرطان ریه، پس از گرفتن شرح‌حال و معاینه، پزشکان از روش‌های مختلف برای تشخیص استفاده می‌کنند. روش‌های تصویربرداری به کمک اشعۀ ایکس به‌صورت Chest X-Ray و سی‌تی‌اسکن (CT Scan) ممکن است وجود توده‌های سرطانی را مشخص کنند.

به‌هرحال تشخیص قطعی سرطان ریه باید به کمک نمونه‌برداری (Biopsy) از بافت ریه یا غدد لنفاوی مجاور ریه و بررسی بافت مربوطه توسط متخصص آسیب‌شناسی (Pathologist) انجام شود.

روش های درمان:

جراحی: مناسب برای  درمان سرطان ریه در مراحل اولیه است ، جراحی شامل برداشتن تومور و بافت های اطراف آن است. همچنین ممکن است شامل برداشتن غدد لنفاوی مجاور برای بررسی هرگونه گسترش احتمالی هم باشد.

شیمی درمانی: این درمان از داروهای قوی برای کشتن سلول های سرطانی یا توقف رشد آنها استفاده می کند. بسته به مرحله و نوع سرطان ریه، می توان آن را قبل یا بعد از جراحی تجویز کرد.

پرتو درمانی: پرتوهای پرانرژی به سمت سلول های سرطانی هدایت می شوند تا آنها را از بین ببرد یا از رشد آنها جلوگیری کند. می توان از آن به عنوان یک درمان اولیه یا در کنار جراحی یا شیمی درمانی استفاده کرد.

درمان هدفمند: این درمان به طور خاص تغییرات ژنتیکی درون سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهد و رشد و گسترش آن‌ها را مسدود می‌کند. اغلب برای انواع خاصی از سرطان ریه سلول غیر کوچک موثر است.

ایمونوتراپی: این درمان سیستم ایمنی بدن را برای شناسایی و از بین بردن سلول های سرطانی تقویت می کند. نتایج امیدوارکننده ای در درمان سرطان پیشرفته ریه نشان داده است و می تواند به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان ها استفاده شود.

مراقبت تسکینی: در مراحل پیشرفته یا زمانی که درمانی ممکن نیست، مراقبت تسکینی بر تسکین علائم، بهبود کیفیت زندگی و ارائه حمایت عاطفی متمرکز است.

پیشگیری و تشخیص زودهنگام:

اجتناب از سیگار: موثرترین راه برای پیشگیری از سرطان ریه، ترک سیگار و اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود سیگار است.

ایمنی شغلی: در صورت کار در محیط هایی که قرار گرفتن در معرض مواد مضر مانند آزبست، دود گازوئیل یا مواد شیمیایی رایج است، اقدامات احتیاطی لازم و پیروی از دستورالعمل های ایمنی را رعایت کنید.

غربالگری سرطان ریه: تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری برای بهبود پیش آگهی بسیار مهم است. اسکن توموگرافی کامپیوتری با دوز پایین (LDCT) برای افراد در معرض خطر، عمدتاً افراد 55 تا 80 ساله با سابقه مصرف سیگار قابل توجه توصیه می شود.

نتیجه گیری:

سرطان ریه یک چالش بهداشتی مهم در سراسر جهان است که هم سیگاری ها و هم افراد غیر سیگاری را تحت تاثیر قرار می دهد. شناخت علائم و درک روش های درمانی موجود می تواند به تشخیص زودهنگام و بهبود نتایج کمک کند. ترک سیگار، اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و مراجعه به پزشک برای علائم مربوطه از اقدامات حیاتی برای کاهش تأثیر این بیماری است. با تحقیقات مداوم و پیشرفت در درمان، امید به نتایج بهتر و بهبود کیفیت زندگی برای مبتلایان به سرطان ریه وجود دارد.