به بیماری پیشرفته‌ی میوکارد، عضله ی قلب، کاردیومیوپاتی گفته می‌شود. در اغلب موارد، قلب ضعیف می‌شود و نمی‌تواند خون را به خوبی به اعضای بدن پمپاژ کند. طیف گسترده‌ای از عوامل، از بیماری عروق کرونری گرته تا داروهای خاص، انواع مختلف کاردیومیوپاتی را ایجاد می‌کنند. تمام این موارد منجر به ضربان قلب نامنظم، نارسایی قلب، مشکل دریچه ی قلب یا اختلالات دیگر می‌شود. آن‌چه اهمیت دارد درمان بالینی و مراقبت‌های بعد از آن است که از بروز نارسایی قلب یا سایر اختلالات جلوگیری می‌کند.

علائم کاردیومیوپاتی

• کم آوردن نفس هنگام تقلا یا حتی در حال استراحت
• ورم کردن پا، قوزک و انگشتان پا
• نفخ شکم به خاطر تشکیل مایعات
• سرفه هنگام دراز کشیدن
• خستگی مفرط
• ضربان قلب سریع، شدید یا مرتعش
• فشار یا احساس ناراحتی در قفسه‌ی سینه
• گیجی، سرگیجه و غش کردن
• فشارخون بالا
• تپش قلب

علل بروز

• فشارخون بالا به مدت طولانی
• آسیب دیدن بافت قلب در اثر حمله‌ی قلبی
• سرعت مزمن قلب
• مشکلات دریچه‌ی قلب
• مشکلات سوخت و ساز مانند چاقی مفرط، بیماری تیروئید یا دیابت
• کمبود مواد مغذی و مواد معدنی یا ویتامین‌ها‌ی حیاتی مانند ویتامین ب 1
• اختلالات هنگام بارداری
• مصرف زیاد الکل طی سالیان دراز
• مصرف کوکائین، آمفتامین یا استروئید آنابولیک
• مصرف داروهای شیمی درمانی و پرتودرمانی برای سرطان
• عفونت‌های خاص به ویژه عفونت‌هایی که باعث تورم قلب می‌شود
• تشکیل آهن در ماهیچه‌ی قلب
• وضعیتی که باعث آماس و رشد توده‌ای از سلول‌ها در قلب و سایر اعضای بدن می‌شود (سارکوئیدوز)
• اختلالی که منجر به تشکیل غیرطبیعی پروتئین می‌شود
• اختلال در بافت‌های مجاور.

انواع کاردیومیوپاتی

در مجموع کاردیومیوپاتی چهار نوع دارد:

کاردیومیوپاتی دیلاته

در این نوع از کاردیومیوپاتی، اصلی‌ترین حفره‌ی قلب (بطن چپ) بزرگ می‌شود و نمی‌تواند به صورت مناسب خون را به بیرون قلب پمپاژ کند. اگرچه این نوع می‌تواند در هر سنی رخ دهد اما اغلب در افراد میانسال و مردان اتفاق می‌افتد. شایع‌ترین علت آن بیماری عروق کرونری یا حمله ی قلبی است.

کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک

باور براین است که کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک ژنتیکی است. هنگامی که جداره‌های قلب ضخیم می‌شود و خون نمی‌تواند در قلب گردش داشته باشد، این نوع از کاردیومیوپاتی رخ می‌دهد و نسبتا شایع است. همین‌طور ممکن است در اثر فشارخون بالا طی سالیان طولانی یا سن بالا رخ دهد. دیابت یا بیماری تیروئید هم در بروز این اختلال موثر هستند. نمونه‌های دیگری هم وجود دارد که علت بروز این بیماری در آن‌ها ناشناخته است.

دیسپلازی آریتموژنیک بطن راست

دیسپلازی آریتموژنیک بطن راست (ARVD) نوع بسیار نادر کاردیومیوپاتی است اما اصلی‌ترین دلیلِ مرگ ناگهانیِ جوانانِ ورزشکار محسوب می‌شود. در این نوع ژنتیکیِ کاردیومیوپاتی، چربی و سایر بافت‌های فیبرمانند جای ماهیچه‌ی بطن راست را می‌گیرند که ریتم نامنظم قلب را به همراه دارد.

کاردیومیوپاتی محدودکننده

این نوع از کاردیومیوپاتی از سایر انواع آن، کم‌تر شایع است. هنگامی که بطن‌ها سخت می‌شوند و نمی‌توانند به اندازه ی کافی استراحت کنند تا خون را پمپاژ نمایند، این حالت رخ می‌دهد. از دیگر علل بروز این نوع کاردیومیوپاتی، جراحت قلب است که معمولا بعد از پیوند قلب ایجاد می‌شود. هم‌چنین بیماری قلبی هم می‌تواند علت بروز این حالت باشد.

کاردیومیوپاتیِ دسته بندی نشده

سایر انواع کاردیومیوپاتی در این دسته قرار دارند.

مشکلات احتمالی

ممکن است کاردیومیوپاتی مشکلات دیگر قلب را به همراه داشته باشد. مانند:

• نارسایی قلب: قلب نمی‌تواند مطابق با نیاز بدن خونِ کافی پمپاژ کند. اگر درمان نشود، جان فرد در خطر می‌افتد.
• لخته ی خون: از آن‌جایی که قلب نمی‌تواند به صورت موثر خون را پمپاژ کند، لخته‌ی خون در قلب تشکیل می‌شود. اگر این لخته‌ها وارد جریان خون شود، مانع از گردش خون در سایر اعضای بدن مانند قلب و مغز می‌شود.
• مشکلات دریچه ای: از آن‌جایی که کاردیومیوپاتی باعث انبساط قلب می‌شود، ممکن است دریچه‌ی قلب به درستی بسته نشود. در این صورت گردش خون برعکس می‌شود.
• گرفتگی قلب و مرگ ناگهانی: کاردیومیوپاتی، ضربان غیرعادی قلب را به همراه دارد که ممکن است باعث بیهوش شدن،یا در برخی موارد درصورتی که قلب دیگر به صورت موثر نتپد، باعث مرگ ناگهانی شود.

روش‌های درمان

روش درمان به میزان آسیب قلب در اثر کاردیومیوپاتی و علائم آن بستگی دارد. ممکن است برخی افراد تا زمان ظاهر شدن علائم به درمان نیاز نداشته باشند. بیماران دیگر که با کم آوردن نفس یا احساس ناراحتی در قفسه‌ی سینه دست و پنجه نرم می‌کنند باید دارو مصرف کنند یا تغییراتی در سبک زندگی خود به وجود آورند. نمی‌توان اثر کاردیومیوپاتی را معکوس یا آن را درمان کرد اما به کمک برخی از موارد زیر می‌توان آن را کنترل نمود:

• ایجاد تغییرات در سبک زندگی در جهت حفظ سلامت قلب
• دارو،شامل داروهایی که برای درمان فشارخون بالا، جلوگیری از حفظ آب، ایجاد ریتم طبیعی قلب، جلوگیری از تشکیل لخته‌ی خون و کاهش آماس موثر است
• ابزاری که از طریق جراحی در بدن کارگذاشته می‌شود مانند دستگاه تنظیم‌کننده‌ی ضربان قلب و دفیبریلاتور
• جراحی
• پیوند قلب که آخرین مرحله است.

هدف از درمان این است که قلب بیمار به بهترین نحو ممکن به‌صورت کارآمد عمل کند و از آسیب بیشتر و از کار افتادن قلب جلوگیری شود.

پیشگیری

معمولا راهی برای پیشگیری از کاردیومیوپاتی وجود ندارد اما اگر سابقه‌ی بروز این بیماری را در خانواده دارید، با پزشک خود در میان بگذارید. شما می‌توانید با داشتن یک سبک زندگی سالم و انتخاب‌های بهتر، خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی و سایر بیماری‌های قلب را کاهش دهید. می‌توانید نکات زیر را دنبال کنید:

• پرهیز از مصرف الکل
• کنترل فشارخون و کلسترول بالا و دیابت
• مصرف رژیم غذایی سالم
• ورزش منظم
• خواب کافی
• مدیریت استرس
• ترک سیگار
• دریافت حمایت و کمک از خانواده، دوستان و پزشک

بهترین نوع ورزش به نوع کاردیومیوپاتی بستگی دارد. پزشک به شما کمک می‌کند ورزش مناسب خود را مشخص کنید و علائم هشداردهنده را که هنگام ورزش باید متوجه آن باشید، به شما اطلاع می‌دهد.