وقتی رگ‌های خون که اکسیژن و مواد مغذی را از قلب به سایر قسمت‌های بدن می‌رسانند (شریان ها) ضخیم و سخت شوند، آترواسکلروز (تصلب شریان) رخ می‌دهد. در این صورت گاهی از جریان یافتن خون در اعضا و بافت‌های بدن جلوگیری می‌شود. با بالا رفتن سن چربی، کلسترول و کلسیم در رگ‌ها جمع می‌شود و پلاک تشکیل می‌دهد. تشکیل پلاک، عمل جریان خون در رگ‌ها را دشوار می‌سازد. ممکن است این حالت در هر کدام از رگ‌های بدن شامل قلب، پا و یا کلیه رخ دهد.

علائم بیماری آترواسکلروز

بیشتر علائم آترواسکلروز تا زمان مسدود شدن رگ‌ها ظاهر نمی‌شود. علائم شایع عبارتند از:

• درد سینه یا آنژین
• درد در قسمت پا، بازو و هر قسمتی که رگ مسدود شده داشته باشد
• کم آوردن نفس
• خستگی مفرط
• گیجی درصورتی اتفاق می‌افتد که مسدود شدن رگ روی مغز تاثیر بگذارد
• ضعف عضلات پا به خاطر نارسایی خون

همین‌طور مهم است علائم حمله‌ی قلبی و سکته را بدانید زیرا هر دو در اثر آترواسکلروز اتفاق می‌افتند و فورا به مراقبت پزشکی نیاز دارند.

نشانه‌های حمله‌ی قلبی عبارت است از:

• درد یا ناراحتی در ناحیه‌ی قفسه‌ی سینه
• درد در شانه‌ها، کمر، گردن، بازو و فک
• شکم درد
• کم آوردن نفس
• عرق
• سرگیجه
• حالت تهوع یا استفراغ
• حس مرگ

نشانه‌های سکته عبارتند از:

• ضعف یا بی حسی در ناحیه‌ی صورت و اعضای بدن
• اختلال در گفتار
• اختلال در فهم گفتار دیگران
• مشکل بینایی
• از دست دادن تعادل
• سردرد شدید و ناگهانی

علل بروز آترواسکلروز

تشکیل پلاک و در پی آن سفت شدن رگ‌ها مانع از جریان یافتن خون در عروق می‌شود و بافت و اعضای بدن نمی‌توانند خون ترکیب شده با اکسیژن را که برای عملکرد طبیعی به آن نیاز دارند، دریافت کنند. در ادامه علل شایع مسدود شدن رگ ها آمده است:

کلسترول بالا

اگر میزان کلسترول خون بالا باشد، رگ‌ها مسدود می‌شوند. در این صورت از گردش خون در قلب و سایر اعضا جلوگیری می‌شود.

رژیم غذایی

داشتن رژیم غذایی سالم بسیار مهم است. توصیه می‌شود از یک الگوی جامع غذایی استفاده کنید که روی موارد زیر تاکید بیشتری دارد:

• طیف گسترده‌ای از میوه و سبزیجات
• غلات کامل
• محصولات و لبنیات کم چرب
• ماهی بدون پوست
• حبوبات
• روغن گیاهان غیراستوایی مانند روغن زیتون یا آفتاب گردان
• از غذاها و نوشیدنی‌هایی که به آن‌ها شکر اضافه شده است مانند نوشیدنی‌های شیرین، آب نبات و دسر دوری کنید
• از مصرف غذاهای پرنمک بپرهیزید.

بالا رفتن سن

با بالا رفتن سن، قلب و رگ‌های خونی برای دریافت و پمپاژ خون بیشتر تلاش می‌کنند. دراین صورت ممکن است رگ‌ها ضعیف شوند و قابلیت ارتجاع آن‌ها کم‌تر شود و بنابراین بیشتر مستعد تشکیل پلاک باشند.

عوامل خطر

عوامل زیادی شما را در معرض ابتلا به آترواسکلروز قرار می‌دهد. بعضی از این عوامل را می‌توان تغییر داد و بعضی را خیر. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:

• سابقه‌ی خانوادگی
• ورزش نکردن
• فشار خون بالا
• مصرف سیگار
• دیابت

درمان آترواسکلروز

درمان شامل تغییر سبک زندگی فعلی شماست تا میزان مصرف چربی و کلسترول کاهش یابد. لازم است بیشتر ورزش کنید تا سلامت قلب و عروق بهبود یابد. اولین توصیه‌ی پزشک برای درمان، تغییر سبک زندگی است مگر این که آترواسلروز وخیم باشد. در این حالت ممکن است به روش‌های دیگر درمان،مانند دارو یا جراحی نیاز پیدا شود.

دارو

دارو می‌تواند از تشدید آترواسکلروز جلوگیری کند.

جراحی

اگر علائم شدید باشد یا عضله و بافت‌های بدن در معرض آسیب قرار گرفته باشند، نیاز به جراحی است.

جراحی های احتمالی برای درمان آترواسکلروز شامل موارد زیر می‌شود:

• جراحی بای پس: در این حالت از یک رگ در ناحیه‌ی دیگر بدن یا لوله‌ی مصنوعی استفاده می‌شود تا خون در اطراف رگ باریک یا مسدود شده جریان یابد.
• ترومبولیتیک درمانی: در این حالت، دارو به رگی که مسدود شده تزریق می‌شود تا انبساط یابد.
• آنژیوپلاستی(رگ گشایی): در این روش از کاتتر و بالن استفاده می‌شود تا رگ باز شود. گاهی استنت کار گذاشته می‌شود تا رگ باز بماند.
• اندآرترکتمی: رسوبات چربی با جراحی از رگ برداشته می‌شود.
• آترکتمی: با استفاده از کاتتر که در انتهای آن تیغ تیزی قرار دارد، پلاک از رگ برداشته می‌شود.

پیشگیری

• مصرف رژیم غذایی سالم که درصد چربی اشباع شده و کلسترول آن پایین است
• پرهیز از غذاهای چرب
• اضافه کردن ماهی به رژیم غذایی،هفته ای دوبار
• هر هفته دست کم 75 دقیقه به صورت جدی و شدید یا 150 دقیقه به صورت میانگین ورزش کنید
• ترک سیگار
• اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، وزن خود را کم کنید
• کنترل استرس
• شرایطی که به آترواسکلروز ربط دارد مانند فشارخون، کلسترول بالا و دیابت را درمان کنید.

چه مشکلاتی در اثر آترواسکلروز رخ می‌دهد؟

آترواسکلروز می‌تواند عامل بروز موارد زیر باشد:

• نارسایی قلب
• حمله‌ی قلبی
• ضربان غیرطبیعی قلب
• سکته
• مرگ

هم‌چنین بیماری‌های زیر را به دنبال دارد:

• بیماری عروق کرونری: به رگ‌هایی که اکسیژن و خون را به بافت ماهیچه‌ی قلب منتقل می‌کند، عروق کرونری گفته می‌شود. هنگامی که این عروق سخت می‌شوند، بیماری عروق کرونری رخ می‌دهد.
• بیماری عروق کاروتید: رگ‌های کاروتید در گردن قرار دارند و خون مغز را تامین می‌کنند. اگر در دیواره‌ی این عروق پلاک تشکیل شود، رگ‌ها مسدود می‌شوند. کاهش گردش خون، باعث نرسیدن خون و اکسیژن به بافت و سلول‌های مغز می‌شود.
• بیماری عروق محیطی: پا، بازو‌ها و قسمت‌های تحتانی بدن برای رسیدن خون و اکسیژن به بافت‌های خود به رگ‌ها تکیه می‌کنند. سفت شدن رگ‌ها باعث ایجاد مشکل در گردش خون در این نواحی می‌شود.
• بیماری کلیوی: عروق کلیوی خون کلیه‌ها را تامین و کلیه ضایعات و آب مازاد را از خون تصفیه می کنند. انسداد این عروق ممکن است نارسایی کلیه را در پی داشته باشد.

چکیده

وقتی رگ‌های خون که اکسیژن و مواد مغذی را از قلب به سایر قسمت‌های بدن می‌رسانند (شریان ها) ضخیم و سخت شوند، آترواسکلروز (تصلب شریان) رخ می‌دهد. در این صورت گاهی از جریان خون در اعضا و بافت‌های بدن جلوگیری می‌شود. ممکن است این حالت در هر کدام از عروق بدن شامل قلب، پا وکلیه رخ دهد.