چاندنی جگەر

جگەرەکە گەورەترین ئەندامی ناوەوەی جەستەیە کە وزەی پێویست هەڵدەگرێت و ژەهرەکان لادەبات. ئەگەر جگەرەکە شکستی هێنا، دکتۆرەکەت لەوانەیە کەسێک بخاتە لیستی چاوەروانی چاندنەوەی جگەرە. چاندنی جگەر نەشتەرگەرییە بۆ جێگرتنەوەی جەرگی نەخۆشێک لەگەڵ جگەرێکی تەندروست لە کەسێکی ترەوە. لە زۆربەی حاڵەتەکاندا جگەرێکی تەندروست لە بەخشەری ئەندامێکەوە دەست دەکەوێت کە تازە مردووە یان هەندێ جار کەسێکی زیندوو بەشێک لە جگەرەکەی دەبەخشێت بەخشەری زیندوو لەوانەیە ئەندامی خێزان بێت یان لەوانەیە کەسێک بێت کە لەگەڵ نەخۆشدا بەراورد ناکرێت، بەڵام جۆری خوێنەکەی لەگەڵیان دەگونجێت.

ئەو کەسانەی بەشێک لە جگەرەکانیان دەبەخشن دەتوانن ژیانێکی تەندروست لەگەڵ ئەو جگەرەیە بژین کە دەمێنێتەوە. جگەر تاکە ئەندامە لە لەشدا کە دەتوانێت شوێنی شانەی ونبوو یان زیانلێکەوتوو بگرێتەوە (زیندوو کردنەوە). جگەری بەخشەرەکە بە زوویی دەگاتە قەبارەی ئاسایی خۆی دوای نەشتەرگەری. ئەو بەشەی كە جەرگە تازەكە وەریگرتووە، هەروەها گەورە دەبێت بۆ قەبارەی ئاسایی لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا.

پێوانەکانی پێش نەشتەرگەری

بۆ ئەو کەسانەی کێشەی جگەرەیان هەیە، ئەولەوییەتی نمرەی خواردنی جگەر بە تاقیکردنەوەکانی کراتینین، بلیرۆبین، و ئین ئاڕ دیاری دەکرێت. ئەو کەسانەی پێویستیان بە چاندنە لەسەر بەرواری وەرگرتنی جگەر لەسەر بنەمای ئەولەوییەتی ئەم خاڵانە و کاتی ئاگادارکردنەوەی پێویست دادەنرێن. ئەگەر جگەرەکە لە کەسێکەوە بدۆزرێتەوە کە ملکەچی نەخۆش بێت، ئەوا دەستبەجێ نەخۆشەکە بانگ دەکرێت بۆ نەخۆشخانە و پشکنینی بۆ دەکرێت بۆ تاقیکردنەوەی ئاستی گونجان و تاقیکردنەوەکانی پێش نەشتەرگەری لە وەرگر و ئەگەر نەشتەرگەرییەکە پشتڕاست بکرێتەوە کە نەشتەرخانەکە نەچێت.
بۆ ئەو کەسانەی کێشەی جگەرەیان هەیە، ئەولەوییەتی نمرەی خواردنی جگەر بە تاقیکردنەوەکانی کراتینین، بلیرۆبین، و INR، دیاری دەکرێت. ئەو کەسانەی پێویستیان بە چاندنە لەسەر بەرواری وەرگرتنی جگەر لەسەر بنەمای ئەولەوییەتی ئەم خاڵانە و کاتی ئاگادارکردنەوەی پێویست دادەنرێن. ئەگەر جگەرەکە لە کەسێکەوە بدۆزرێتەوە کە ملکەچی نەخۆش بێت، ئەوا دەستبەجێ نەخۆشەکە بانگ دەکرێت بۆ نەخۆشخانە و پشکنینی بۆ دەکرێت بۆ تاقیکردنەوەی ئاستی گونجان و تاقیکردنەوەکانی پێش نەشتەرگەری لە وەرگر و ئەگەر نەشتەرگەرییەکە پشتڕاست بکرێتەوە کە نەشتەرخانەکە نەچێت.

پرۆسەی نەشتەرگەری چاندنی جگەر

ئەم کردارە لە نێوان 6 بۆ 12 کاتژمێر دەخایەنێت بەهۆی ئاڵۆزییەوە. لە ماوەی ئەم چالاکییەدا، جگە لە جێگرتنەوەی جگەری نەخۆش بە جگەری تەندروست، بۆریەکان بە وەرگرەوە لکێندراون. یەکەمیان بۆڕییەکە کە لە دەمەوە دەچێتە ناو سینییەکە و کرداری هەناسەدان لەگەڵیدا دەکرێت و ئامێرێکی تایبەت هەوایی بۆ ناو سییەکانی کەسەکە پەمپ دەکات. بۆریەکەی تر لە لووتەوە دەنێرێتە ناو گەدەی وەرگرەوە و لادانەکان و ناوەڕۆکەکانی گەدە وشک دەکرێنەوە بۆ ئەوەی بەشە چاندنەکە تێک نەشکێت. هەروەها چەندین بۆری لە ناو سک دا جێگیر کراون بۆ لابردنی شلەکان لە دەورووبەری جەرگی نوێ لە ناوەوە سک. هه هه روه ها، هه ندێک جار بۆریه ک به ناوی T له ناو مەڵه ی لوله که دا ده خرێت بۆ ئه وه ی که سێرێک له ناو سک دەربه ن. ئەم بۆیوانە پاش چەند ڕۆژێک بۆ چەند هەفتەیەک لە لەشی لادەبرێن و کەسەکە دواتر دەتوانێت بگەڕێتەوە بۆ ژیانی ئاسایی خۆی.

چاودێری دوای نەشتەرگەری

سەرەڕای تاقیکردنەوەکانی پابەندبوون، لە هەندێک حاڵەتدا دوای چاندنی جگەر، سیستەمی بەرگری وەرگر کاردانەوەی هەیە بۆ ئەندامە نوێکە و هەوڵ دەدات لەناوی ببات. بۆ ڕێگەگرتن لە حاڵەتێکی لەم شێوەیە، پزیشکەکان سیستەمی بەرگری وەرگر بە دەرمان ناچالاک دەکەن.

خاڵە گرنگەکان دەربارەی نەشتەرگەری

دوای نەشتەرگەری، پێویستە گرنگی بە نیشانەکانی چاندنی جگەرە بدەیت ئەم نیشانانە بریتین لە:
● ئەنسفالۆپی
● زەردی
● لەرزین و خوێنبەربوون
● لاوازی، بێهۆکاری
● ئازاری ماسولکە
● تای نزم
● زیادکردنی کەم لە ژماردنی خانە سپیەکانی خوێن
● هەستیاریی لە بواری نەشتەرگەریی پەیوەست بە ئازارەوە.

کێ پێشنیارکراوە بۆ چاندنی جگەرە؟

ڕاسپێردراوە بۆ ئەو کەسانەی کە تووشی شکستی جگەر و نەخۆشی درێژخایەنی جگەر بوون.

درێژی مانەوە چاندنی جگەر

ئەو کەسە بۆ ماوەی ٢ بۆ ٣ هەفتە لە نەخۆشخانە دەبێت.