جیاوازی IQ و EQ

IQ کورتکراوەی Intelligence Quantity بڕی زیرەکییە و ئاماژەیە بۆ نمرێک کە لە تاقیکردنەوە ستانداردەکانەوە داڕێژراوە بۆ هەڵسەنگاندنی توانا مەعریفیەکانی وەک لۆژیک، چارەسەرکردنی کێشە، ئیستدلالکردنی فەزایی و بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە. لە کاتێکدا چەندین تاقیکردنەوەی جیاوازی ئای کیو هەن، باوترینیان بریتین لە ناسینەوەی نەخش، شکاندنی کۆد و لێکچوونە زارەکییەکان. نمرەی IQ بەرزتر بەگشتی وەک توانایەکی بەرزتر بۆ ئەم توانا مەعریفییانە لێکدەدرێتەوە. دەروونناسەکان بە ئەنجامدانی تاقیکردنەوەکان زیرەکی خەڵک دەپێون. لەم تاقیکردنەوانەدا توانای دەروونی خەڵک بۆ ئیستدلال دەپێورێت. پاشان تەمەنی دەروونی خەڵک بەسەر تەمەنی ڕاستەقینەی خۆیاندا دابەش دەکرێت و سەد هێندە دەکرێت. ژمارەی دەرهاویشتوو وەک زیرەکی تاکەکان سەیر دەکرێت؛ بۆیە ئاستی زیرەکی لە نێوان 90 و 110 ئاساییدا دادەنرێت. بەگشتی بەناوبانگترین تاقیکردنەوەکانی ئاستی زیرەکی بریتین لە تاقیکردنەوەی ئاستی زیرەکی ڕەڤێن، پێوەرەکانی زیرەکی ستانفۆرد-بینه، تاقیکردنەوەی توانا مەعریفیەکانی وودکۆک-جۆنسۆن III، پێوەرەکانی زیرەکی گەورەساڵانی وێکسلەر و تاقیکردنەوەی دەستکەوتی تاکەکەسی وێکسلەر.

EQ کورتکراوەی emotional quotient بەشە سۆزدارییەکانە، کە بە واتای زیرەکی سۆزداری دێت. و گرنگی بە توانا نامەعریفیەکان دەدات کە پەیوەندییان بە تێگەیشتن و بەڕێوەبردن و دەربڕینی هەستەکانەوە هەیە. ئەم توانایانە بریتین لە:

خۆئاگاداری: زانینی هەستەکانت و کاریگەرییان لەسەر بیرکردنەوە و ڕەفتارەکانت.

خۆبەڕێوەبردن: بەڕێوەبردنی هەستەکانی مرۆڤ بە شێوەیەکی کاریگەر، بەتایبەتی لە دۆخە تەحەدداییەکان.

هۆشیاری کۆمەڵایەتی: ناسینەوە و تێگەیشتن لە هەست و سۆزی ئەوانی تر.

بەڕێوەبردنی پەیوەندی: دروستکردن و پاراستنی پەیوەندی تەندروست لە ڕێگەی پەیوەندی و هاوسۆزی کاریگەرەوە.

هەموو ئەم کارامەییانەی پەیوەستن بە زیرەکی سۆزداری زۆر گرنگن لە سەرکەوتنی کار و کۆنترۆڵکردنی فشار و ڕەزامەندی لە ژیاندا.

بەگوێرەی دەرئەنجامی توێژەرانی باڵای جیهان، زیرەکی سۆزداری دەبێتە هۆی داهێنانێکی زیاتر و زیادبوونی توانای چارەسەرکردنی کێشەکان لە مرۆڤدا، کە وەک نمرەی گشتی لە کۆمەڵێک تاقیکردنەوەی ستاندارد بۆ هەڵسەنگاندنی ئاستی زیرەکی مرۆڤ و توانای فێربوونی زانیاری داڕێژراوە. لە نێو بەناوبانگترین تاقیکردنەوەکانی EQ، دەتوانین ئاماژە بە تاقیکردنەوەی زیرەکی سۆزداری مایر-سالۆی-کاروسۆ، تاقیکردنەوەکانی دۆخی بەڕێوەبردنی سۆزداری، تاقیکردنەوەکانی بارودۆخی تێگەیشتنی سۆزداری و شیکاری دەستنیشانکردنی وردبینی نازارەکی بکەین.

تا زیرەکی سۆزداری بەرزتر بێت، کوالیتی ژیان و دەستکەوتەکان بەرزتر دەبنەوە. بەڵام تێگەیشتن و باشترکردنی هەردوو زیرەکی مەعریفی و سۆزداری، چانسی سەرکەوتنت لە بوارە جیاوازەکانی ژیان و پیشەدا دوو هێندە دەکات.

جیاوازییە سەرەکییەکان:

تەرکیز: IQ توانا مەعریفیەکان دەپێوێت، لە کاتێکدا EQ زیرەکی سۆزداری هەڵدەسەنگێنێت.

پێوانەکردن: بەزۆری IQ لە ڕێگەی تاقیکردنەوە ستانداردەکانەوە دەپێورێت، لە کاتێکدا EQ ئامرازێکی پێوانەکردنی گشتگیر و پەسەندکراوی نییە و زۆرجار پشت بە خۆهەڵسەنگاندن و چاودێریکردنی ڕەفتار دەبەستێت.

سروشت بەرامبەر بە پەروەردەکردن: زۆرجار ئاستی زیرەکی پێکهاتەیەکی بۆماوەیی بەهێزی هەیە، لە کاتێکدا پێدەچێت EQ زیاتر نەرم و نیان بێت و دەتوانرێت لە ڕێگەی فێربوون و ئەزموونەوە پەرەی پێبدرێت.

کاریگەرییەکان: هەردوو ئاستی زیرەکی و EI پەیوەندییان بە دەرئەنجامە جیاوازەکانی ژیانەوە هەیە، بەڵام بە شێوازی جیاواز. ڕەنگە IQ کاریگەری لەسەر دەستکەوتی ئەکادیمی و سەرکەوتنی پیشەیی هەبێت، لەکاتێکدا EQ ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە پەیوەندییە کەسییەکان، پەیوەندیکردن و سەرکردایەتیکردندا.

ئەنجام:

هەردوو IQ و EQ چەمکێکی ئاڵۆزن لەگەڵ لێکۆڵینەوە و مشتومڕێکی بەردەوام لە دەوری پێناسە و پێوانە و لێکدانەوەکانیان.

اجتناب از تفسیرهای بیش از حد ساده از این نمرات ضروری است، زیرا آنها فقط یک دیدگاه محدود از هوش و پتانسیل کلی یک فرد را نشان می دهند.

تەرکیزکردن تەنها لەسەر IQ یان EQ وێنەیەکی ناتەواو دەدات. هەردوو توانای مەعریفی و سۆزداری گرنگن بۆ زاڵبوون بەسەر ئاستەنگەکانی ژیان و بەدەستهێنانی سەرکەوتن.

بە تێگەیشتن لە لایەنە جیاوازەکانی IQ و EQ دەتوانین سروشتی فرەلایەنەی زیرەکی مرۆڤ و بەشدارییە جۆراوجۆرەکانی لە ژیانماندا بەرز نرخێنین.